У 2018 годзе на замову “Бацькаўшчыны” было праведзенае даследаванне наконт таго, як прадстаўлена дыяспара ў сучасным адукацыйным працэсе ў Беларусі на прыкладзе сярэдняй школы. Вынікі даследавання засмучаюць: культурны і гістарычны ўнёсак беларусаў замежжа ў школьных падручніках амаль што цалкам праігнараваны. Больш за тое, некаторыя падручнікі гуманітарнага і гісторыка-грамадазнаўчага цыклу фармуюць негатыўнае стаўленне да беларускай дыяспары.

Да прыкладу, падручнік па грамадазнаўстве для 10 класа сцвярджае, што “...беларуская нацыя – гэта беларускі народ, які аб’ядноўвае ўсіх грамадзян нашай краіны...”, гэтым самым выключаючы з нашага народу 3,5 млн чалавек, якія, жывучы за мяжой і маючы грамадзянства іншых краін, вызнаюць сябе беларусамі. Не адпавядае рэчаіснасці і сцвярджэнне з падручніка па грамадазнаўстве для 9 класа, быццам бы “ў шматнацыянальных калектывах беларусы, як правіла, нясхільныя ўтвараць зямляцкія і нацыянальныя мікрагрупы, таму што цэняць у чалавеку перш за ўсё яго асабістыя якасці, а фактар этнічнай прыналежнасці для іх невырашальны” І гэта на фоне таго, што ў дваццаці пяці краінах свету працуюць больш за сто арганізацый беларускай дыяспары. Негатыўная ацэнка міграцыі як з’явы – “...людзі, абыякавыя да лёсу Бацькаўшчыны, гатовыя ў любы момант змяніць яе на іншыя краі, ніяк не могуць лічыцца патрыётамі...” – не здольная патлумачыць, чаму беларусы замежжа пры гэтым працягваюць стваральную працу на карысць нашай краіны.

Такая сітуацыя ідзе ўразрэз не толькі з рэчаіснасцю, але і з Законам “Аб беларусах замежжа”, прынятым у 2014 годзе праз актыўнае спрыянне ЗБС “Бацькаўшчына” і беларускіх асяродкаў у свеце (артыкул 17 Закона прадпісвае дзяржаўную палітыку ў дачыненнях з беларусамі замежжа накіроўваць на ўмацаванне сувязяў і выкарыстанне іх патэнцыялу для развіцця беларускай дзяржавы).

Згуртаванне перадало ў Нацыянальны інстытут адукацыі не толькі заўвагі, але і выкладзеныя экспертами прапановы. Днямі прыйшоў адказ: “Пры карэкціроўцы вучэбных праграм па вучэбных прадметах ”Гісторыя Беларусі“, ”Грамадазнаўства“ і ”Беларуская літаратура“ рабочым групам будзе прапанавана разгледзець пытанне аб магчымасці ўключэння інфармацыі пра дзейнасць прадстаўнікоў беларускай дыяспары, ролю і месца беларускай дыяспары ў развіцці грамадства, эканомікіі культуры”. Таксама ў лісце паведамляецца, што аўтарскім калектывам, якія рыхтавацьмуць новыя падручнікі па згаданых прадметах, будуць перададзеныя заўвагі наконт асвятлення пытання пра месца і ролю беларускай дыяспары.

Будзем спадзявацца, што вышэйзгаданыя рабочыя групы знойдуць магчымасць пазбавіць школьныя падручнікі прыкрасцяў і недарэчнасцяў, звязаных з тэмамі “эміграцыі” і “беларускага замежжа”. І беларусы з дзяцнства будуць мець магчымасць карыстацца культурнай спадчынай беларускага замежжа, ганарыцца асобамі, якія ўзбагачалі сваім талентам беларускую і замежную культуру, навуку, былі заўважнымі грамадскімі і палітычнымі дзеячамі іншых краін і стваралі пазітыўны імідж Беларусі. Адпаведныя лісты з просьбай спрыяння ў карэкціроўцы навучальнай праграмы паводле вынікаў згаданага даследавання Згуртаванне “Бацькаўшчына” накіравала таксама ў Міністэрства адукацыі, Палату Прадстаўнікоў і Адміністрацыю Прэзідэнта.

Інфармацыйны цэнтр МГА “ЗБС “Бацькаўшчына”