Адкрыццё Кангрэсу

Святлана Ціханоўская (народнаабрраная лідарка Беларусі) ў сваім выступе адзначыла, што новую Беларусь мы будуем штодня. Тую краіну, якую хочацца назваць домам. Святлана заклікала адкінуць страх і працаваць разам.

Івонка Сурвілла (старшыня Рады БНР) адзначыла, што Кангрэс – гэта ўнікальная магчымасць пазнаёміцца. Мы ўсе розныя, але ўсіх аб'ядноўвае любоў да Беларусі.

Павел Латушка (палітык, сябра Прэзідыюма Каардынацыйнай рады) у сваім выступе акцэнтаваў увагу на патрабаваннях высунутых да афіцыйнай улады: вызваленне палітычных зняволеных, прыцягненне да адказнасці ўсіх, хто гэтага заслугоўвае, і арганізацыя свабодных і справядлівых выбараў.

Слухачоў і ўдзельнікаў віталі калектывы AKUTE і J:MORS, спартсменкі Аляксандра Герасіменя і Наталля Петракова. Музычны падарунак быў і ад Піта Паўлава.

Таксама ў першым блоку прагучалі вітальных словаў ад беларускіх дыяспар з розных краінаў.

„Знаёмства з Беларусамі замежжа. Досвед самаарганізацыі дыяспар. Міжнародная падтрымка“

Алена Лявончанка (старшыня Згуртавання беларусаў Канады/Belarusian Canadian Alliance) у сваім выступе звярнула ўвагу на галоўную мэту кангрэса – стварэнне повязі, якая змагла б аб'яднаць усіх беларусаў. У сваім дакладзе яна прадставіла кароткую гісторыю канадскай дыяспары беларусаў, больш падрабязна спынілася на ўзаемадзеянні дыяспары Беларусамі замежжа і іншымі арганізацыямі.

Надзея Нортан (магістарка гісторыі, лідарка супольнасці беларусаў Сан-Францыска, дыяспара ЗША) распавяла аб асноўным напрамку дзейнасці беларускай дыяспары ў Сан-Францыска – культурнай. Пасля выбараў у Беларусі аб'яднанне разгарнула актыўную пратэстную дзейнасць. Надзея адзначыла неверагодную крэатыўнасць людзей, адчуванне новага дыхання, новай Беларусі і беларусаў.

Яўгенія (прадстаўніца дыяспары Фінляндыі, Скандынаўскі блок Фолькер Янсэн – Freundeskreis Brest e.V., Нямеччына) прадставіла самую юную дыяспару беларусаў. Яўгенія звярнула ўвагу на тое, што існуе так званы Скандынаўскі блок - Фінляндыя, Данія, Швецыя і Нарвегія. Нягледзячы на ​​вялікія складанасці і перапынкі ў зносінах, дыяспара ўсё ж змагла арганізавацца. Зараз дыяспара чакае афіцыйнай рэгістрацыі.

Арцём Лядоўскі (сакратар суполкі "Беларусы Замежжа", дыяспара Аўстраліі) распавядаў пра складанасці арганізацыі экзіт-полу. Усё рабілася невялікай групай людзей, інфармацыю распаўсюджвалі праз знаёмых. Вынікі экзіт-полаў ясна паказалі, што перамагла Святлана Ціханоўская. Пазней праводзілася вялікая праца з медыя, каб змяніць інфармацыйную абвестку.

„Беларусь – будучая Крамянёвая даліна Еўропы“

Таццяна Марыніч (сябра Каардынацыйнай рады, заснавальніца Imaguru) у сваім выступленні звярнула ўвагу на моцны сыход IT-спецыялістаў з Беларусі. Гэта можа аказаць моцны негатыўны ўплыў на развіццё эканомікі. Таццяна звярнула ўвагу на тое, што многія з іх гатовыя вярнуцца, але толькі пры ўмове рэальнай дэмакратыі. Спікерка звярнула ўвагу на адсутнасць у Беларусі належнага заканадаўства ў галіне венчурных інвестыцый.

Дзмітрый Біруля (заснавальнік кампаніі Veryfi, першы беларус у YCombinator) акцэнтаваў увагу на трох аспектах, неабходных для вяртання спецыялістаў у краіну і адраджэння IT-індустрыі: бяспека, стабільнасць і пастаянны інтэрнэт. Спікер патлумачыў адрозненні паміж беларускім ПВТ і Крамянёвай далінай.

Мікалай Арэшкін (кіраўнічы партнёр Elysium Venture Capital) паразважаў пра тое, наколькі гнуткія да перасоўванняў спецыялісты ў галіне высокіх тэхналогій. Таксама ён адзначыў перавагі ўвядзення блокчейну як лічбавай валюты ў краіне.

„Трансфармацыі ў эканоміцы і палітыцы Беларусі: неабходныя структурныя змены“

Сямён Шарэцкі (экс-старшыня Вярхоўнага Савета РБ 1996 года, палітуцякач) падкрэсліў, што рэвалюцыя ў краіне можа скласціся толькі тады, калі да гэтага гатовы ўсе бакі. Рэфармаванне палітычнай улады і эканомікі немагчымае без акрэсленага планавання. Спікер акцэнтаваў увагу на тым, што развіццё палітычнай сітуацыі будзе ў досыць вялікай ступені залежаць ад Уладзіміра Пуціна. Рэфармаванне калгасаў магчымае праз пераўтварэнне іх у фермерскія кааператывы.

Дзмітрый Карацееў (дырэктар Галоўнай управы Згуртавання беларусаў Канады) спыніўся на асаблівасцях выбараў у Канадскі парламент. Спікер сцвярджае, што неабходна працаваць не толькі з парламентам Канады, але і з урадам (у прыватнасці, з МЗС). Важная дэталь - у Канадзе моцную ролю адыгрываюць мясцовыя органы ўлады, якія непасрэдна ўзаемадзейнічаюць з парламентам.

Яўгенія Андрэюк (адвакатка, праваабаронца) распавяла пра асаблівасці Еўрапарламента, размежаванне адказнасьці Еўрапарламента і Еўракамісіі.

Паліна Прысмакава (сакратарка Рады БНР) звярнула ўвагу на тое, што цяперашняя сыстэма мясцовага самакіравання працуе недастаткова эфектыўна, людзі проста не былі гатовыя да яе. Паліна прапанавала вызваліць ад падаткаў некамерцыйныя асветніцкія арганізацыі. Над дзеячамі культуры павінны стаяць не палітыкі, а такія самыя дзеячы культуры.

Сафія Прысмакава (прадстаўніца групы беларускай дыяспары, якая працуе з урадам ЗША) канспектыўна апісала сістэму дзяржаўнага кіравання ЗША. Адной з мэтаў аб'яднання, якое ўзаемадзейнічае з заканадаўцамі ЗША, з'яўляецца прасоўванне закона аб правах чалавека. Яшчэ адной мэтай з'яўляецца стварэнне беларускага фокусу ў парламенце, каб вырашаць пытанні, якія датычацца нашай краіны.

„Даклады прадстаўнікоў дыяспар“

Наталля Ветрава (музыка, педагог, дыяспара Японіі) распавяла пра досвед Японіі пасля паразы ў Другой сусветнай вайне. Краіна павінна была аднаўляць эканоміку пасля ваеннай дыктатуры і сітуацыя, на думку Наталлі, нагадвае сітуацыю ў сённяшняй Беларусі. Адзін з асноўных тэзісаў дакладу: галоўным рухавіком прагрэсу ў гэты перыяд была кансалідацыя ўсіх слаёў насельніцтва дзеля аднаўлення эканомікі і дыялог унутры грамадства, дзякуючы чаму гэтая краіна змагла дамагчыся выдатных поспехаў.

Воля Франка (магістрантка, даследчыца беларускай мовы, выкладчыца беларускай і рускай моў) і Патэрсан Франка (лінгвіст, палітолаг, выкладчык замежных моў) галоўны акцэнт зрабілі на тым, што важна не забывацца на свае вытокі. Любая народнасць нясе ў сабе пасыл. Беларуская культура, выпакутаваная за гады рэпрэсій, з'яўляецца прыкладам непахіснай барацьбы ня проста за свабоду, а за права выказваць сваё меркаванне. Асобную ўвагу дэкларанты звярнулі на беларускіх жанчын, якія ў процівагу "мужчынскай ваеннай дыктатуры" не пабаяліся выступіць супраць і дамагліся поспеху на гэтым шляху. Бразілец паводле нацыянальнасці, Франка ўзгадаў беларускіх паэтак, якія на працягу стагоддзяў падтрымлівалі беларускую культуру.

Дыяна Шкот (бізнэс-лэдзі, трэнерка па асобасным развіцці, дыяспара Люксембургу) адзначыла асаблівую важнасць удзелу жанчын у палітычным жыцці краіны. Менавіта жанчына са сваімі базавымі гуманістычнымі прынцыпамі можа прынесці спакой і дабрабыт у кожны дом. Больш за тое, без гэтага немагчыма будаваць узаемаадносіны паміж членамі грамадства, бо ў жанчын пачуццё эмпатыі больш развітае.

„Спорт: па-за палітыкай і для ўсіх“

Спартоўцы выступілі "камандай" і выказалі сваю падзяку народу, які падтрымліваў іх і матываваў на шляху да дэмакратычных пераменаў.

Сцяпан Папоў (самбіст, чэмпіён свету і Еўропы) асабліва адзначыў той факт, што да прадстаўніка спартовай супольнасці ставяцца, як да расходныя матэрыялаў: пакуль дамагаешся вынікаў – дзяржава цябе любіць. Як толькі "выпадаеш з абоймы" або атрымліваеш сур'ёзную траўму – яна цябе спісвае.

Аляксандра Герасіменя (плыўчыха, прызёрка Алімпійскіх гульняў) засяродзіла ўвагу на тым, што ўсе камітэты ўзначальваюць сілавікі, і ім важны не столькі вынік, колькі палітычныя погляды чалавека. Сёння важна не тое, як ты выступаеш, а тое, як ты ставішся да рэжыму. На дадзены момант Аляксандра ўзначальвае фонд, які спрабуе дапамагчы спартоўцам свабодна займацца сваёй справай, не залежачы ад палітычнага жыцця краіны.

Аляксандр Апейкін (кіраўнік гандбольнага клуба "Віцязь-Леон", выканаўчы дырэктар Фонду спартовай салідарнасці) больш падрабязна распавёў пра Фонд і пра яго функцыі: з аднаго боку падтрымку спартоўцаў, якія ў выніку той ці іншай траўмы страцілі прафесійную прыдатнасць, а з іншага – палітычны ціск на службовых асобаў, якія аказвалі ціск на сябраў суполкі. Асаблівую ўвагу Аляксандр звярнуў на адраснасць гэтых санкцый. Акрамя таго, уздымалася пытанне па пераносе Чэмпіяната Свету па хакеі.

Наталля Петракова (трэнерка брамнікаў жаночай нацыянальнай зборнай, гуляла за харвацкую "Падраўка", дацкі "Ольбарг", нарвежскі "Евік") выказала асобную падзяку дыяспарам за дапамогу беларускім спартоўцам. Акрамя гэтага Наталля звярнула ўвагу на тое, што большасць беларускіх спартоўцаў выражаюць падтрымку, але баяцца выказаць свае думкі ўслых. Тым не менш, важна ствараць таварыства спартоўцаў, якое будзе паважаць не толькі вынікі, але і траўмы людзей, якія ахвяруюць сваім здароўем дзеля поспехаў краіны.

Ягор Мешчаракоў (баскетбаліст, экс-асістэнт галоўнага трэнера зборнай Беларусі) падтрымаў меркаванне сваіх калег. Асаблівую падтрымку Ягор выказаў прафсаюзу спартоўцаў, "таго месца, дзе спартоўцы павінны атрымліваць падтрымку і разуменне таго, што яны не адны".

„Беларусь – краіна, вольная ад рэлігійнай нецярпімасці“

Cястра Таццяна (Гмыза) (каталіцкая манашка, сястра эўхарыстыкі SJE) сканцэнтравала сваю ўвагу на тым, што касцёл не маўчыць і моліцца за ўсіх беларусаў, якія так ці інакш падвяргаюцца ціску. Касцёл заўсёды павінен быць з тымі, каму ён служыць. Манашка агучыла пазіцыю касцёла, дзе зазначыла адзінства і салідарнасць з Мітрапалітам Кандрусевічам.

Арцыбіскуп Святаслаў Логін (прадстаяцель Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай Царквы, архіепіскап Навагрудскі) вельмі цёпла выказаўся пра ўсе канфесіі і выказаў падтрымку кожнаму, хто адстойвае хрысціянскія каштоўнасці.

Айцец Аляксандр (Шрамко) (святар Беларускай праваслаўнай царквы) выказаў сваю салідарнасць як з католікамі, так і з праваслаўнымі. Айцец Аляксандр цяпер адхілены ад службы, хоць і знаходзіцца ў Беларусі. Сярод іншага, у сваёй прамове ён згадаў гомельскіх святароў, якія былі асуджаныя на "суткі".

Астатнія прамоўцы, айцец Ян (святар) і Рыгор Абрамовіч (галоўны рабін Рэлігійнага аб'яднання абшчын прагрэсіўнага юдаізму ў Беларусі) выказалі падтрымку і падзяку ўсім пратэстоўцам, якія выходзяць за праўду.

„Патэнцыял для зменаў і развіцця беларускай навукі“

Андрэй Комар, кандыдат фізіка-матэматычных навук, навуковы супрацоўнік Аўстралійскага нацыянальнага ўніверсітэту.

Мікалай Будзевіч, навуковец-фізік, PhD, загадчык лабараторыяй даклінічных вымярэнняў, анкалагічны цэнтр Мофіт, Фларыда, ЗША.

Максім Шундалаў, дацэнт фізічнага факультэту БДУ, кандыдат фізіка-матэматычных навук.

Генадзь Коршунаў, кандыдат сацыялагічных навук, дацэнт, да нядаўняга часу дырэктар Інстытуту сацыялогіі НАН Беларусі.

Аляксей Кедраў, прафесар біяхіміі/біяфізікі Універсітэту Дзюсельдорф, дыяспара Нямеччыны.

Навукоўцы кансалідаваліся і звярнулі ўвагі не на праблемы развіцця, а на праблемы, якія стрымліваюць інавацыйныя працэсы. Сёння бюракратыя займае ў навуковага супрацоўніка практычна ўвесь працоўны час, а ў некаторых выпадках яму яшчэ даводзіцца браць працу на дом. У такіх умовах на прарыўныя даследаванні не застаецца сіл.

На жаль, бюракратычная сістэма душыць жаданне супрацоўнікаў да самаразвіцця. Асабліва бачны гэты кантраст на фоне людзей, якія працуюць у краінах так званага заходняга свету.

„Медыцына і ахова здароўя: змены і рашэнні“

Дзяніс Падручны (урач псіхіятр-нарколаг) адзначыў, што работнікі сферы аховы здароўя валодаюць досыць высокімі кампетэнцыямі, але кіраванне патрабуе рэфармавання.

Спікеры лічаць, што нельга рэфармаваць "з пляча". Лекары могуць толькі адаптаваць новыя методыкі, але не ствараць. Медычная адукацыя мае патрэбу ў аптымізацыі. Патрабуецца разгрузка буйных паліклінік. Альтэрнатыва – сямейны лекар.

Яраслаў Ліхачэўскі (сузаснавальнік и CEO кампаніі Deepdee) казаў пра тое, як можна даць магчымасць урачам самастойна зарабляць, з дапамогай якіх інструментаў гэта зрабіць, каб не нашкодзіць пацыентам.

Анастасія Піліпчык-Котава (урач, каардынатар Беларускага фонду медыцынскай салідарнасці) заклікала беларусаў, якія жывуць за мяжой, аказваць дапамогу пацярпелым лекарам і студэнтам.

„Адукацыя міжнародная і нацыянальная“

Таццяна Вадалажская (кандыдатка сацыялагічных навук, старэйшы аналітык Цэнтра еўрапейскай трансфармацыі, стваральніца і праграмная каардынатарка Лятучага ўніверсітэту) лічыць, што ўніверсітэт павінен быць свабодным, каб уздымаць хвалюючыя пытанні і знаходзіць спосабы іх вырашэння. Зараз інфармацыю магчыма данесці толькі праз дваровыя супольнасці. Праведзена 80 лекцый. Яны карыстаюцца вялікай папулярнасцю.

Святлана Найміценка (каардынатарка ініцыятывы Садружнасці настаўнікаў і бацькоў) распавяла пра ініцыятыву, якая аб'яднала смелых і ініцыятыўных педагогаў (Сумленныя настаўнікі) і актыўных бацькоў (Бацькоўскі Савет Беларусі), якія выступаюць за змены ў сістэме адукацыі, канструктыўны дыялог паміж усімі членамі адукацыйных працэсаў і кіраванне зменамі.

Вікторыя Ахонава-Жураўлёва (арганізатарка грамадскай ініцыятывы „Вольная школа“ па стварэнні бацькоўскіх кааперацый для альтэрнатыўнага навучання дзяцей, маці 13 дзяцей) стварыла "Вольную школу" – праект для бацькоў, якія жадаюць навучаць дзяцей па індывідуальным плане. Таксама яна распавяла пра цяжкасці, якія ўчыняюцца дзяржавай пры спробе пераводу дзіцяці на індывідуальны план навучання.

Анастасія Шпакоўская (акторка, музыка, лідарка гурта Naka, стваральніца першай беларускай анлайн-школы ва Украіне) распавяла, што сярэдняя школа можа існаваць анлайн, і можна прайграць, калі чакаць яе рэалізацыі афлайн.

Спікеры заклікалі выкарыстоўваць усе магчымасці, каб не страціць час і навучэнцы змаглі атрымліваць адукацыю.

„Прафсаюзы, стачкамы, правы працоўных“

Сяргей Антусевіч (намеснік старшыні Беларускага кангрэсу дэмакратычных прафсаюзаў) распавёў, што прафсаюзы знаходзяцца ў "паўпрыдушаным" стане з 1995 году. Зараз адбываецца адраджэнне рабочага руху. Рабочыя прадпрыемстваў не могуць вырашыць свае праблемы. Сіла прафсаюзаў у адзінстве і салідарнасці людзей. Прафсаюзы павінны дапамагчы ў аб'яднанні.

Глеб Сандрас (экс-прэс-сакратар стачкаму Беларуськалію) лічыць, што толькі незалежныя прафсаюзы могуць дапамагаць адстойваць правы супрацоўнікаў.

Усе выказаліся аб тым, што рабочыя былі ў асноўным апалітычныя, пакуль не сутыкнуліся з нябачаным узроўнем гвалту і жорсткасці пасля 9 жніўня.

Сяргей Дылеўскі (лідар стачкаму МТЗ, сябра Прэзідыюму Каардынацыйнай рады) заклікаў далучыцца да незалежнага прафсаюзу. Ён таксама распавёў пра неабходнасць прафсаюзаў і пра тое як важна данесці гэта да людзей. Растлумачыць ім, што прафсаюз – гэта яны самі. Ён на прыкладах патлумачыў, чаму важная салідарнасць у працоўным калектыве.

Спікеры адзначылі, што цяпер беларусы выходзяць з 26-гадовага анабіёзу. Ім патрэбны час, але галоўнае, што яны прачнуліся.

Адкрыццё кангрэсу ў Мінску

Святлана Ціханоўская падзякавала ўсім беларусам свету, дзе б яны ні знаходзіліся, за тое, што ўсе яны набліжаюць агульную перамогу.

Івонка Сурвілла сказала: „мы ніколі не прызнавалі і не прызнаем вынікі рэферэндумаў Лукашэнкі. Мы не прызнаем вынікі выбараў“. Яна таксама падзякавала Святлане Ціханоўскай і выказала радасць ад таго, што беларусы выйшлі пад нацыянальнымі сімваламі. Яна паабяцала, што ўвесь прагрэсіўны свет падтрымае беларусаў.

Павел Латушка адзначыў, што галоўныя ідэалы - свабода і незалежнасць. Распавёў аб непарыўнай сувязі беларусаў усяго свету. Таксама ён распавёў пра тое, што мы назіраем Рэнесанс дэмакратычнай Беларусі ў той час, калі ў краіне – ваенная дыктатура на чале з чалавекам, што абвясьціў сябе прэзідэнтам. Латушка таксама сказаў пра магчымасць стварэння ўраду за мяжой, але ўсё спадзяюцца, што гэта не спатрэбіцца і мы пераможам раней!

Аляксей Ерахавец (сакратар Рады Беларусаў замежжа) распавёў пра ідэю стварэння Кангрэса, пра прыемныя і агідныя падзеі, якія папярэднічалі выбарам, суправаджалі іх і працягнуліся пасля дзявятага жніўня. Распавёў пра свае пачуцці і гонару, які яго перапаўняе .

„Краіна дабрыні: фонды і дабрачыннасць“

Вольга Карач (грамадская дзяячка, палітык, журналістка, кіраўніца МЦГІ „Наш дом“) распавяла пра неабходнасць празрыстасці працы фондаў для партнёраў і сяброў і закрытасць для рэжыму Лукашэнкі. Яна акрэсліла 3 прынцыпы працы:

- хуткасць рэакцыі;

- празрыстасць (асобны рахунак з незалежнымі назіральнікамі);

- сістэмнасць (не толькі гуманітарныя пытанні, але і збор дакументаў, якія пацвярджаюць рэпрэсіі).

Вольга Карач лічыць, што павінны быць даведзены да канца расследаванні цяжкіх злачынстваў, учыненых уладай.

Вольга таксама выказвае падзяку ўсім, хто хвалюецца за яе здароўе!

Марыя Мароз (старшыня перадвыбарчага штабу Святланы Ціханоўскай, кіраўніца фонду „Краіна для жыцця“) распавяла пра фонд "Краіна для жыцця", які быў запушчаны ўчора. Валанцёры і актывісты – гэта аснова праграмы "Выбары 2020". Распавяла пра цяжкасці, з якімі сутыкаюцца валанцёры: рэпрэсіі, страта працы, разарэнне бізнесу. Асноўная мэта фонду - дапамога пацярпелым валанцёрам (а іх некалькі тысяч чалавек).

Усе спікеры распавялі пра тэхнічныя магчымасці фондаў, асаблівасці кожнага фонду, працэс афармлення заяўкі на дапамогу, распавялі, якім чынам можна дапамагчы зняволеным.

Асобна было адзначана, што ўсе фонды працуюць на тое, каб іх існаванне як мага хутчэй стала непатрэбным.

„Тэхналогіі, што ствараюць дэмакратыю“

Павел Марыніч (заснавальнік і кіраўнік праекту ZUBR) адзначыў, што працэс выбараў не скончаны, бо не былі пакараныя вінаватыя ў крадзяжы галасоў. Ён патлумачыў, чаму патрэбны спіс Магніцкага для Беларусі. І адзначыў, што ўсе мы чакаем сапраўдных дэмакратычных выбараў. Грамадства саспела для такога працэсу, і ёсць абяцанні забяспечыць гэтаму працэсу тэхнічную падтрымку.

Алена Жываглод (кіраўніца супольнасці „Честные люди“) адзначыла, што яны фактычна падрыхтавалі справаздачу пра фальсіфікацыі выбараў. Тэхналагічныя інструменты ("Голас", "Зубр") служаць для таго, каб беларусы пераканаліся ў злачынствах ўлады падчас выбараў. Распавяла пра новыя платформы, якія зараз ствараюцца для розных грамадзянскіх ініцыятываў. Прапанавала далучацца да гэтых ініцыятываў усіх вольных беларусаў.

Павел Лібер (стваральнік праекту „Голас“) распавёў пра тое, што вынікі "Голасу" і іншых платформаў разглядаюцца ў Еўрапарламенце. Інструмент дазваляе вывучаць інтарэсы і патрэбы грамадства. Вядзецца праца па зборы кантэнту аб пратэстах для захавання гэтай інфармацыі, а таксама праца па арганізацыі платформы для дваровых супольнасцяў і дапамогі ім у арганізацыі канцэртаў і мерапрыемстваў.

Рыгор Астапеня (навуковы супрацоўнік Chatham House, дырэктар па даследаваннях Цэнтру новых ідэй) распавёў пра арганізацыю сацыялагічных даследаванняў, якія дапамагаюць людзям разабрацца ў сабе саміх і працэсах, якія адбываюцца ў грамадстве. Рыгор распавёў пра існуючыя групы ў сучасным беларускім грамадстве і праблемах ўзаемадзеяння паміж імі.

Спікеры сышліся на тым, што "Голас" можа стаць інструментам далейшага ўзаемадзеяння ў грамадстве.

„Квіток у Гаагу. Трыбунал“

Гары Паганяйла (праваабаронца, намеснік старшыні Беларускага Хельсінскага камітэту, прадстаўнік па правах чалавека Штабу Святланы Ціханоўскай) распавёў пра тое, як прадстаўнікі ўлады ўпіваюцца сваёй беспакаранасцю. Ні па адной з дзвюх тысяч заяў не завялі крымінальнай справы. Распачаты крымінальныя справы толькі супраць пратэстоўцаў. Але ёсць прававы інструмент – артыкул КК "Злачынствы супраць міру і бяспекі". У гэтых злачынстваў няма тэрміну даўніны. Яны расследуюцца незалежна ад таго, у якой краіне адбыліся злачынствы.

Працэсы па расследаванні гэтых злачынстваў ужо ідуць!

Ігар Леднік (каардынатар праграмы „eBelarus+eUnion“) паведаміў пра тое, што ўжо цяпер ёсць магчымасць падымаць пытанне аб тым, каб гвалт у Беларусі быў разгледжаны на пасяджэнні Савета бяспекі ААН.

Наталля Радзіна (журналістка, галоўная рэдактарка сайту Хартыя-97) падкрэсліла наколькі важная рэзалюцыя Савета бяспекі ААН па Беларусі. Дыяспарам неабходна заклікаць да ўвядзення эканамічных санкцый супраць рэжыму. Пакуль, на жаль, прагучалі толькі пагрозы санкцый.

Валерый Крычала (грамадскі дзеяч) падкрэсліў, што ініцыяваць пазоў у судзе Гаагі можа сам пракурор!

„Правы чалавека як абсалютная каштоўнасць новай Беларусі“

Алесь Бяляцкі (заснавальнік праваабарончага цэнтру „Вясна“) распавёў пра канфлікт закасцянелых савецкіх прынцыпаў існавання беларускага грамадства, прапагандуемай дзяржавай, і імкненнем людзей да дэмакратычных каштоўнасцяў. Распавёў пра жудасныя рэпрэсіі, з якімі сутыкаюцца беларусы, і колькасць якіх у гэтым годзе ўзрасла ў шмат разоў.

Ён адзначыў, наколькі важныя палітычная ізаляцыя Беларусі і эканамічныя санкцыі супраць рэжыму.

Алег Гулак (старшыня Беларускага Хельсінскага камітэту) патлумачыў, што яшчэ ў сярэдзіне дзевяностых была паламаная ўся сістэма стрымак і проціваг улады. Цяпер адсутнасць гэтай сістэмы прывяла да прававой катастрофы. Прававыя інструменты зведзены да нуля, і нам спатрэбяцца прынцыповыя змены ў канстытуцыю.

Вольга Карач звярнула ўвагу на тое, як разгортваюцца рэпрэсіі супраць жанчын. Быў абраны самы жорсткі варыянт ціску на жанчын. Абмяркоўваецца выманне дзяцей з сем'яў, дзе бацькі выказваюць сваю грамадзянскую пазіцыю. Вольга патлумачыла, як важна жанчыне ў такой сітуацыі не маўчаць, звяртацца за заклікам да грамадскасці, звяртацца ў суд і ў існуючыя фонды.

Таццяна Караткевіч (грамадска-палітычная дзяячка, сустаршыня грамадскага руху „Гавары праўду“) падзякавала ўсім беларусам. Яна лічыць, што цяпер адбываецца своеасаблівы марафон за перамены. Галоўнай цяпер – падтрымка правоў чалавека. Таццяна лічыць, што галоўнае – і далей выказваць сваю грамадзянскую пазіцыю.

Валянціна Ціханава (менеджэрка праектаў па дакументацыі і рэабілітацыі ахвяраў катаванняў Digniity, дыяспара Даніі) адзначыла, што ў пераходны перыяд мы ўсе маем патрэбу ва ўсталяванні гістарычнай праўды, у рэабілітацыі ахвяраў. Многіх людзей матываваў да дапамогі беларусам менавіта той жах, які яны ўбачылі пасля 9 жніўня. Яна дадала, што і карнікам таксама, магчыма, спатрэбіцца псіхалагічная дапамога.

Алег Гулак патлумачыў важнасць сувязі "бізнэс – правы чалавека". Прадстаўнікі беларускага бізнэсу ў розных краінах павінны лабіраваць інтарэсы дэмакратычных сіл Беларусі.

„Дзеці і рэвалюцыя“

Святлана Ціханоўская думала, што не прыйдзецца ўжываць эканамічныя санкцыі, але цяпер яна бачыць іх адзіным выхадам, бо зразумела, што ўлада існуе ў сваёй паралельнай рэчаіснасці і больш ні на што не рэагуе.

Вераніка Цапкала (грамадская дзяячка, IT-менеджэрка, прадстаўніца Аб’яднанага штабу Святланы Ціханоўскай) патлумачыла, што Лукашэнка чакае радыкалізацыі пратэсту, каб выкарыстоўваць зброю, але мэта пратэстоўцаў – звяржэнне ўлады ў выніку мірнага пратэсту. Распавяла пра складанасці, з якімі прыйдзецца сутыкнуцца новай уладзе, бо цяпер краіна ўсё глыбей вязне ў крызісе.

Святлана і Вераніка распавялі пра сваіх дзяцей і іх рэакцыі на змены ў жыцці. Паразважалі яны таксама і пра тое, ці варта нагружаць дзяцей палітычнымі праблемамі.

„Свабода слова і СМІ“

На пытанне Ірыны Халіп (журналістка, грамадская дзяячка), ці павінен журналіст быць "па-над сутыкненнем", ці павінен ён зараз удзельнічаць у барацьбе добрага са злым, усё спікеры адказалі, што журналісты не могуць не выказваць пратэст супраць свавольства ўлады і заставацца нейтральнымі.

Таццяна Мартынава (блогерка, інфлюэнсерка, заснавальніца руху „Хопіць баяцца“) распавяла пра тое, што выдушваннем журналістаў з краіны ўлады толькі далі магчымасць ім працаваць. Таццяна распавяла, якімі яна бачыць СМІ будучай Беларусі, патлумачыла, што журналісты, якія нібыта прытрымліваюцца нейтралітэту, працуюць на ўладу.

Павел Марыніч дадаў, што журналістам будучай свабоднай Беларусі асаблівую ўвагу трэба будзе надаваць палітычнай пісьменнасці людзей.

„Прэзентацыя СМІ і медыяканалаў дыяспар“

Надзея Палеес (заснавальнік медыя-платформы Supolka.net) распавяла пра медыя-платформу Supolka.net, пра голас беларусаў, якія жывуць за мяжой. Дзякуючы гэтай платформе людзі, якія жывуць у Беларусі, могуць даведвацца, якую велізарную працу робяць беларусы ў іншых краінах.

Прадстаўніца Voices of Belarus распавяла пра сайт, які дапамагае кожнаму замежніку разабрацца з тым, што адбываецца ў Беларусі.

Павел Кірылёнак (рэдактар сайту Siabry.org) распавёў пра выбух ініцыятыў у беларускай дыяспары. Гэтак паўстала платформа Siabry.org, якая таксама дазваляе даведацца пра дзейнасць беларусаў ва ўсім свеце, дапамагае вырашаць побытавыя і арганізацыйныя пытанні беларусам, якія апынуліся за мяжой.

„Сілавыя структуры, якімі ганарымся“

Андрэй Астаповіч (былы старшы следчы СК РБ) распавёў пра цяжкасці, з якімі сутыкаецца вымушаны эмігрант. Патлумачыў неабходнасць стварэння прафсаюзаў у сілавых структурах.

Артур Рэкшта (афіцэр паліцыі, дыяспара Канады) распавёў пра тое, што канадцы зараз толькі даведваюцца пра Беларусь і жахаюцца з падзеяў, якія тут адбываюцца. Артур перакананы, што Канады і іншых дзяржавы могуць дапамагчы ў стварэнні новых сілавых органаў.

Святлана Хілько (юрыстка, былая следчая, капітан міліцыі, зараз інжынерка па якасці праграмнага забеспячэння беспілотных аўтамабіляў) прадставіла тэзісы, якія прапанавалі самі сілавікі. Сюды ўвайшлі і вяртанне да аховы правапарадку, і змены ў сістэме кіравання сілавымі структурамі, і стварэнне незалежных прафсаюзаў, і многае іншае.

Ігар Макар (былы супрацоўнік спецыяльнага падраздзялення па барацьбе з тэрарызмам „Алмаз“ Рэспублікі Беларусь), які працаваў і ў АМАПе, і ў Алмазе, патлумачыў, што абавязкова трэба даносіць да сілавікоў тое, што ўсе злачынствы зафіксаваныя і злачынцы панясуць пакаранне. Ігар распавёў пра узаемадзеянне Лукашэнкі з сілавікамі і пра неабходнасць данясення інфармацыі пра злачынствы ўлады. Ён перакананы, што з Лукашэнкам трэба змагацца яго ж метадамі!

Міхаіл Пастухоў (лідар прававой ініцыятывы „Вяршэнства закона і народа“) упэўнены, што ўсе злачынцы абавязкова панясуць пакаранне. Патлумачыў, што ў іншых краінах таксама могуць узбуджацца крымінальныя справы па злачынствах, зробленых у Беларусі. Міхаіл распавёў пра цяжкасці ўзбуджэння такіх справаў. На думку Пастухова, праваахоўныя органы ператварыліся ў карныя і ў новай Беларусі колькасць сілавых структур павінна быць абавязкова скарочана.

„Беларусь як арт-прастора: культура і мастацтва без цэнзуры“

„Каардынацыйная Рада: пытанні і адказы“

„Эканамічны цуд у Беларусі – мэта нумар адзін“

„Усход і Захад: знешняя палітыка Беларусі“

Андрэй Саннікаў (палітычны і грамадскі дзеяч, каардынатар грамадзянскай кампаніі „Еўрапейская Беларусь“) адзначыў, што з 1996 года ў Беларусі не было дыпламатыі ў прамым разуменні гэтага слова, паколькі дыпламаты толькі абслугоўвалі рэжым.

Валерый Цапкала абверг довад аб тым, што Беларусь знаходзіцца ў прамой эканамічнай залежнасці ад Расіі, у доказ сваіх слоў паказаў, што 90% прадстаўнікоў IT-сектара ў Беларусі арыентаваны на краіны ЕС і ЗША.

Анатоль Котаў (адказны за міжнародныя стасункі Нацыянальнага антыкрызіснага кіравання) заўважыў, што праблема правядзення перамоваў паміж Беларуссю і Расіяй паўстала з-за таго, што ўсе сувязі былі зведзены на ўзровень кіраўнікоў краін. У сувязі з гэтым паўстала неабходнасць стварэння каманды аднадумцаў, якая будзе прадстаўляць нашу краіну ў такіх перамовах.

Андрэй Саннікаў звярнуў увагу на тое, што Расія падтрымлівае не асабіста Лукашэнку, а ў прынцыпе ўсіх аўтарытарных лідэраў свету. У той жа час, яна пагаджаецца з выбарам народа (напр. Грузія, Арменія, Югаславія).

Павел Латушка падрабязна растлумачыў, што Народнае антыкрызіснае кіраванне было створана з мэтай хутчэйшага і максімальна эфектыўнага эканамічнага і палітычнага аднаўлення Беларусі пасля сыходу Лукашэнкі. Таксама ён заклікаў данесці да ЕС, што ў Беларусі ў цяперашні час дзейнічае ваенны рэжым і скласці максімальна шырокі спіс людзей, на якіх будуць распаўсюджвацца санкцыі. Таксама Павел прапанаваў стварыць Урад, які з дапамогай замежных фінансавых кампаній знойдзе грашовыя сродкі рэжыму, атрыманыя незаконным шляхам, з мэтай іх вяртання на рахункі ў Рэспубліцы Беларусь. Немалаважнай таксама была і прапанова ўсталяваць тэрмін для прыняцця рашэння тым паслам, якія да гэтага часу не зрабілі свой выбар і сумняюцца.

„Аповед пра дыяспары: роля і дасягненні“

Алена Макоўская (кіраўніца міжнароднага грамадскага аб’яднання „Згуртаванне беларусаў свету „Бацькаўшчына“, каардынатарка ГКК „Будзьма беларусамі!“):

ПРЭЗЕНТАЦЫЯ ПА СПАСЫЛЦЫ

Алесь Рапека (прадстаўнік беларускай дыяспары Ірландыі) распавёў пра беларускую дыяспару ў Ірландыі. Яўген Скрабутан (каардынатар Беларускага дому ў Варшаве, арганізатар дапамогі пацярпелым) распавёў аб працы і фінансаванні Беларускага дома ў Варшаве. Крысціна Шыянок (актывістка беларускай дыяспары ў Чэхіі) распавяла аб праграме аказання медычнай дапамогі ў Чэхіі пацярпелым падчас пратэстаў беларусам. Таксама яна дадала, што пацярпелым аказваецца і псіхалагічная дапамога. Юлія Салоўкіна (актывістка беларускай дыяспары ў Нямеччыне) пазнаёміла з праграмай у Нямеччыне для студэнтаў, выкладчыкаў і следчых. Яна праінфармавала аб тым, што на сённяшні дзень студэнты могуць навучацца на каротка- і доўгатэрміновых курсах, у тым ліку анлайн і не выязджаючы з тэрыторыі Беларусі. Зараз вядуцца перамовы аб паўнавартаснай адукацыі для студэнтаў у Нямеччыне. Прадстаўнік дыяспары беларусаў Літвы Міхаіл Пракудзін (графічны дызайнер, дыяспара Літвы) распавёў пра велізарную дапамогу, якая аказваецца беларусам, у тым ліку дапамога ў атрыманні візаў, гуманітарная дапамога беларусам, якія экстрана пакідаюць тэрыторыю Беларусі. Акрамя гэтага ў Літве актыўна праводзіліся розныя пікеты і акцыі ў падтрымку беларусаў. Беларуская дыяспара Ізраіля ў асобе Барыса Сухадрэва (актывіст беларускай дыяспары Ізраілю) паведаміла пра акцыі падтрымкі беларусаў, якія праходзяць на тэрыторыі ўсёй краіны. Акрамя гэтага беларусы Ізраіля праводзяць розныя канцэрты і шырока асвятляюць сітуацыю, якая склалася ў Беларусі, праз СМІ. Зараз ствараецца музычны кліп пра культуру і пратэсты ў Беларусі. Таксама выступіла Вольга Харт (спецыялістка па стратэгічных камунікацыях і маркетынгу), прадстаўніца Асацыяцыі беларусаў у Еўропе. Андрэй Дашкоў (інвестыцыйны аналітык, дыяспара Канады) расказаў пра работу праекта ihelpBelarus.

„Перспектывы і будучыня дыяспар“

Віялета Маскалу (заснавальніца Global Ukraine, выкладчыца Латарынгскага ўніверсітэту, Францыя), прадстаўніца дыяспары ва Украіне, прапанавала даць прадстаўнікам дыяспар месцы ў Парламенце. Таксама яна выступіла з прапановай «Uber для дзяржаўнага кіравання». Жана Чарняўская (лідарка беларускай грамады ў Чыкага і прадстаўніца ЗША ад каардынатараў суполак 15-ці штатаў) распавяла аб працы дыяспары ў ЗША, у тым ліку пра стварэнне арганізацыі Злучаныя Штаты Беларусаў. Таксама дыяспара дамагаецца прыняцця да канца 2020 года закону на падставе прынятых Парламентам трох рэзалюцый. Дар'я Мустаф’ева (спецыялістка па зносінах Беларусь–ЕС і стратэгічнай камунікацыі, дыяспара Бельгіі) распавяла аб працы з еўрапейскімі інстытутамі, а таксама пра ідэю стварэння Асацыяцыі еўрапейскіх беларусаў, якая магла б стаць пляцоўкай для узаемадзеяння падчас расследавання злачынстваў па парушэнню правоў чалавека, а таксама для эканамічнай і палітычнай падтрымкі беларусаў, пашырэння санкцыйных спісаў. Таксама яна заклікала ўсе дыяспары беларусаў аб'ядноўвацца. Акрамя гэтага, удзельнікі сесіі абмеркавалі неабходнасць увядзення такога інстытуту як "карта беларуса", а таксама лібералізацыю заканадаўства аб грамадзянстве.

„Альтэрнатыўныя амбасады пры дыяспарах“

Размова ішла пра альтэрнатыўныя пасольствы Беларусі ў розных краінах, створаных беларускімі дыяспарамі. Міхаіл Таўбе (актывіст беларускай дыяспары ў Нямеччыне), напрыклад, адзначыў высокую цікаўнасць замежных грамадзян да такіх пасольстваў. У той жа час Аляксандра Мамаева (каардынатарка беларускай дыяспары ў Славеніі) паведаміла пра гатоўнасць такіх пасольстваў выдаваць пашпарты свабодных беларусаў і нават рэгістраваць акты грамадзянскага стану.

Паводле facebook.com/belaruscongress