(1903-1989)

Вінцэнт Жук-Грышкевіч - выдатны беларускі дзеяч, адыграў вялікую ролю ў беларускім вызвольным руху свайго часу. Дзейнасць яго ахоплівала розныя галіны - педагагічную, навуковую, арганізацыйна-грамадскую, палітычна-дзяржаўную, - і вялася, незважаючы на пераследы, арышты, вязніцы, ссылкі, канцэнтрацыйныя лагеры.

Нарадзіўся ў 1903 г. ў мястэчку Будслаў Вілейскага павету. Пачаткавую асвету здабыў у Будславе, сярэднюю - у беларускіх гімназіях: у Будславе і Вільні. У 1922 г. ён скончыў Віленскую беларускую гімназію. Увосень 1922 г. Вінцэнт паступіў на факультэт славянскай філалогіі і гісторыі Універсітэту Карла IV у Празе і ў 1926 г. скончыў яго. У снежні 1932 г. В.Жук-Грышкевіч здаў дзяржаўныя экзамены ва Універсітэце Сцяпана Батуры ў Вільні, якія дазвалялі яму выкладаць у сярэдніх школах гісторыю і славянскую філалогію. У 1952 г. праф. В.Жук-Грышкевіч абараніў у Атаўскім універсітэце ў Канадзе доктарскую дысертацыю па беларускай літаратуры на тэму "Лірыка Янкі Купалы" і атрымаў навуковую ступень доктара філасофіі ў галіне літаратуры.

Педагагічную дзейнасць пачаў В.Жук-Грышкевіч, вярнуўшыся з Прагі, а фактычна ў 1915 г., пасля заканчэння двухкласавага прыхадскога вучылішча, калі ён быў хатнім настаўнікам; там ён зарганізаваў і школку, якую палякі зачынілі ў 1919 г. У 1927-1939 гг. ён быў настаўнікам у Віленскай беларускай гімназіі, дзе выкладаў гісторыю, беларускую мову і літаратуру. Гэтаксама быў выкладчыкам беларускае мовы ў Праваслаўнай духоўнай семінарыі ў Вільні.

Апрача педагагічнай працы, Вінцэнт Жук-Грышкевіч з 19-ці гадоў праз усё сваё доўгае жыццё займаўся навуковай, нацыянальна-грамадскай і палітычнай дзейнасцю. Ужо ў 1922 г., у часе першых выбараў у польскі сойм, ён быў выбарчым інструктарам у Браслаўскім і Дзісненскім паветах ад Беларускага выбарчага камітэту ў Вільні; агітаваў па сёлах і мястэчках за беларускіх кандыдатаў у польскі сойм і сенат.

У Празе В.Жук-Грышкевіч належаў да беларускіх студэнцкіх арганізацый; у Вільні браў актыўны ўдзел у беларускім \"Навуковым таварыстве\"", ""Беларускім вучыцельскім саюзе"" і ў ""Таварыстве беларускай школы""