Запланаванае будаўніцтва адпаведнай базы ў гэтых месцах застаецца праектам.
Яшчэ некалькі гадоў таму ў вёсачцы, размешчанай у запаведнай зоне Палесся на тэрыторыі прыроднага рэзервата «Сярэдняя Прыпяць» у міжрэччы Прыпяці і Ясельды, было ўсё, што прыцягвае любога турыста. Самабытныя чаротавыя дахі, кастры мудрагелістых формаў, старыя платы, лодкі, якія на мясцовай гаворцы называюць «чайкі»
Справа ў тым, што аж да сярэдзіны 90-х Кудрычы былі адрэзаныя ад знешняга свету вадой. Дабрацца да суседніх вёсак, не кажучы ўжо пра райцэнтры, можна было толькі на лодцы. Ды і само паселішча стаіць на некалькіх выспах, так што ў вясновае разводдзе без лодкі не выйдзеш нават з тэрыторыі ўласнага падворка.
Трэба сказаць, у Еўропе, дзе цывілізацыя даўным-даўно знішчыла падобныя аўтэнтычныя вёскі, для прыцягнення турыстаў ствараюць такія навабуды, дзе людзі жывуць і працуюць «экспанатамі». Нядзіўна, што ў Кудрычы замежнікі з Польшчы, Літвы, Эстоніі, Германіі, Швецыі, Галандыі, Францыі і многіх іншых краін здзяйсняюць паломніцтва.
- Неяк увесну былі ў нас госці з цэнтральнай Польшчы, - распавядае намеснік старшыні Пінскага райвыканкама Іван Багатка. - Мы пасадзілі іх на цеплаход, пракацілі па нашых месцах, паказалі прыроду, вёскі ў глыбінцы ... Яны прыйшлі ў захапленне, кажуць нам бы такое! Але захапленне захапленнем, а ўсё просяць, каб разам з гэтым быў камфорт. Нажаль, з апошнім ёсць праблемы ...
Пра тое, што Кудрычы можна выкарыстоўваць як брэнд для ўязнога турызму на кабінетным узроўні казалі даўно: і ў раёне, і ў вобласці, і ў сталіцы. У мінулым годзе паведамлялася, што выканкам вырашыў вылучыць участак у 2 гектара для будаўніцтва турыстычнага комплексу ў вёсцы Качановічы, што зусім побач з Кудрычамі. Па плане там павінна была быць гасцініца на 17 пакояў. А ў вёсцы Плошчава была вызначана тэрыторыя ў 2,5 гектара для аграэкатурыстычнай базы Палескага дзяржаўнага універсітэта.
- На жаль, праграма развіцця прыпяцкага Палесся карэкціравалася і не адзін раз, - працягвае Іван Багатка. - Так, мы планавалі там ад нашага Палескага ўніверсітэта стварыць лабараторыю прыкладнога парадку, каб на справе паказаць, як у аддаленых месцах на ўлонні прыроды чалавек можа адчуваць сябе камфортна. Але праграму прытармазілі ... Можа быць, яна калі-небудзь і будзе аднаўляцца ... Экспарт турыстычных паслуг мы выконваем, але іншымі ўстановамі: санаторый, дзіцячы аздараўленчы цэнтр. Прыбытак у год - больш за 120 тысяч даляраў. У асноўным прыбытак прыносяць расейцы. Кудрычы зараз -- база для экатурызму. Гасцей туды возяць на экскурсіі. Вядома, пастаянная база ў тым раёне прыносіла б вялікі прыбытак, але каб там на месцы нешта зрабіць трэба ўкласці немалыя сродкі.
Няма гасцініцы, рэстаранаў і крамаў - няма развіцця турызму. Прапісная ісціна, якую наглядна дэманструюць Кудрычы. Адзінокія турысты прыязджаюць у вёску альбо на пару гадзін, альбо ставяць непадалёк палаткі. Грошай на гэтым не зарабіць. У выканкаме бачаць адзіны выхад - прыток прыватнага бізнэсу, але ініцыятывы знізу пакуль няма. У гэтым годзе на Піншчыне адкрыліся тры новыя аграсядзібы, такім чынам усяго ў гэтым раёне іх стала 20. Але ў большасці сваёй, па словах Івана Багаткі, большасць аграсядзібаў размешчаныя бліжэй да горада - да гатовай інфраструктуры і асфальтавых пад'ездаў.
- У нас толькі прыгарад квітнее, - наракае Іван Багатка, - а ўсё, што за 20 і больш кіламетраў ад райцэнтра, наадварот, згасае. Палессе становіцца ўсё менш і менш ... Вось у тым раёне ў нас ёсць адна аграсядзіба. Яе гаспадару мы пайшлі насустрач, дапамаглі праз Аграбанк аформіць крэдыт. Але такіх энтузіястаў адзінкі ...
На жаль, нават да дэвальвацыі энтузіязму ў гаспадароў аграсядзіб было няшмат. Пыл прадпрымальнікаў астуджаў рост коштаў на будаўнічыя матэрыялы і жорсткія патрабаванні захавання бясконцых нарматыўных актаў з боку розных дзяржведамстваў. Уладальнік адной з пінскіх аграсядзіб яшчэ год таму ў прыватнай размове з журналістам «Ежедневніка» наракаў: дзесяці тысяч даляраў, разлічаных на будаўніцтва двухпавярховай прыбудовы летам, да зімы ўжо не хапае.
На жаль, пакуль у раёне ламаюць галаву над тым, як выратаваць Кудрычы, зрабіўшы іх цэнтрам аграэкатурызму, не звязваючыся з мільённымі ўкладаннямі, ёсць вялікая верагоднасць таго, што ратаваць хутка будзе няма чаго. Калі ў 2005 годзе тут пражывала каля 30 чалавек, сёння там знойдзецца ледзь 15. Аўтэнтычнасць памірае разам з мясцовымі старымі, а той самабытнай вёскі практычна няма. Засмучэнне пануе адразу на ўездзе ў вёску. Чаротавых дахаў ужо не ўбачыць - большасць змянілі на шыфер. Асірацелыя хаты развальваюцца.
Адзінокія мясцовыя жыхары ахвотна ўступаюць у гутарку. Пажылая жанчына, якая завіхалася ў двары, разводзіць рукамі: - Буслоў у нас у гэтым годзе шмат, але глядзець на іх няма каму.
- А што ўлады, дапамагаюць захаваць вёску?
- Ды дзе там! Адзін час ездзілі, фатаграфавалі, ды і толькі. Забаранілі хмызняк высякаць. Кажуць, запаведная зона. Вось і ўся ўвага.
- А дзе ж вашы знакамітыя чаротавыя дахі?
- Раней усе дахі былі чаротавыя, засталося здпецца чатыры. Але і тыя не сёння, дык заўтра разваляцца. Каму гэтыя дахі патрэбныя? За імі даглядаць трэба, а даглядаць няма каму. Не тое, што за дахамі, за дамамі ... Вось, бачыш вуліцу - тут раней было 19 дамоў. Зараз чатыры, а жылы - адзін.
Магчыма, будзь Кудрычы тым самым турыстычным цэнтрам тут закіпела б жыццё: высокааплатныя працоўныя месцы, транспарт, медабслугоўванне, адукацыя, забавы ... Але аб гэтым сёння можна толькі марыць. - Самае галоўнае: як зрабіць, каб народ там затрымліваўся, - працягвае Іван Багатка. - Асабліва выхадцы з мясцовых. Я быў ва Украіне, дык вось там у сельскіх раёнах на Палессі колькасць жыхароў не памяншаецца. Ды і ў нашых суседзяў на Захадзе вёска не такая закінутая. У нас, на жаль, гіне.
Дарогу ў Кудрычы праклалі толькі ў канцы мінулага стагоддзя. Да гэтага яна жыла самабытным жыццём стагоддзямі. І, шчыра кажучы, здаецца, лепш бы і не было той гравейкі. Раз захаваць мінулае ў нас не атрымліваецца, хоць бы будзем яго кансерваваць. Пакуль не народзяцца больш разумныя нашчадкі.
Ігар Войтаў, Ежедневник
