Пачатак новага каляндарнага года нярэдка з’яўляецца і пачаткам новага этапа ў жыцці, прычым не толькі асобнага чалавека або сям’і, але і целых дзяржаў. Беларусь і Расію аб’ядноўваюць гісторыя і блізкасць культур, і гэта не можа не служыць глебай для вырошчвання прыгожага сяброўскага дрэўца, а калі яго яшчэ і “падкарміць”, то вырасце сапраўднае дрэва творчасці! Існуе меркаванне, што новыя справы, пачатыя ў першай дэкадзе года, “асуджаны” на паспяховае развіццё. У такім выпадку, пастукаем 3 разы па дрэву, каб не сурочыць!

Кубак ХІІІ Межрэгіянальнага конкурса беларускай творчасці Ад Палесся да Сібіры нясіце, буслы, вясну!

А што датычыцца “падкормкі”, то ей стаў візіт дэлегацыі Новасібірскай вобласці на чале з губернатарам у Рэспубліку Беларусь на пачатку гэтага года. Міністр культуры Новасібірскай вобласці Ігар Рашэтнікаў і прадстаўнікі ўстаноў культуры рэгіёна абмеркавалі перспектывы супрацоўніцтва з беларускімі калегамі. У склад дэлегацыі ўвайшла і загадчык Новасібірскага цэнтра беларускай культуры Анастасія Дзяменцьева.

– Нядаўна мне давялося пабываць у Беларусі у складзе саліднай дэлегацыі, у якую ўваходзілі прадстаўнікі бізнэсу, навукі і культуры. Усё праходзіла на вельмі высокім узроўні. У першы дзень наша дэлегацыя наведала Магілёў. І гэта не выпадкова, бо ў Цэнтра даўнія сяброўскія сувязі з установамі культуры Магілёўшчыны. Аб’ядноўваюць нас і сумесныя праекты, такія, як Міжнародны конкурс сацыяльнага кіно і рэкламы “Матывацыя – Еўразія”, за сумесную арганізацыю якога рэктар Беларуска-Расійскага ўніверсітэта ўрачыста ўручыў мне ліст падзякі. Асобна было адзначана выступленне Сібірскага хора: калектыў атрымаў авацыі ад беларускай публікі. Ключавой падзеяй візіту стала ІV пасяджэнне Савета дзелавога супрацоўніцтва паміж Урадам Рэспублікі Беларусь і Урадам Новасібірскай вобласці, у ходзе якога Новасібірскі цэнтр беларускай культуры неаднаразова ўзгадваўся, як адна з самых актыўных устаноў у сферы культурнага супрацоўніцтва з Беларуссю.

І мы, вядома, не збіраемся збаўляць тэмпы, і доказам гэтаму новыя пагадненні, адно з якіх было падпісана з Рэспубліканскім цэнтрам нацыянальных культур. І яно ўжо прынесла першы плён: настаўнік па вакале ўвайшоў у склад журы штогадовага Міжрэгіянальнага конкурса беларускай творчасці “Ад Палесся да Сібіры нясіце, буслы, вясну!”

У Новасібірскай вобласці пражываюць каля 8 тысяч чалавек, якія маюць беларускія карані і, напэўна, зацікаўленыя падзеямі, у тым ліку і спартыўнымі, якія адбываюцца ў Беларусі. У сувязі з гэтым, паміж Новасібірскім цэнтрам беларускай культуры і Фондам “Дырэкцыя ІІ Еўрапейскіх гульняў 2019 года” было падпісана пагадненне аб супрацоўніцтве, дзякуючы якому “сібірскія беларусы” змогуць даведацца пра гэтае важнае спартыўнае мерапрыемства на іх гістарычнай Радзіме.

Такім чынам, гэтая рабочая паездка садзейнічала ўмацаванню раней “сплеценых” культурных сувязяў. А гэтыя сувязі паміж нашымі краінамі “сплеценыя” ўручную і вельмі далікатна, падобна да таго, як нашы бабулі і дзядулі плялі лапці, седзячы каля печы зімовымі вечарамі.

Падпісанне пагаднення аб супрацоўніцтве паміж Навасібірскім цэнтрам беларускай культуры і Фондам Дырэкцыя ІІ Еўрапейскіх гульняў -2019

А вы ведаеце, што нашы краіны аб’ядноўвае не толькі дзелавое і культурнае супрацоўніцтва, але і… лапці?! Справа ў тым, што ў пачатку XX стагоддзя большасць насельніцтва на тэрыторыі сучаснай Расіі і ў Беларусі насілі менавіта гэты тып абутку. Берасцянкі, вязавікі, мачалыжнікі, ліпавікі… якіх назваў лапцей толькі не было! А колькі ўсім вядомых прымавак пра гэты старажытны абутак напрыдумлялі! І ўсё сведчыць аб тым, што лапці маюць такую ж багатую гісторыю, як пераплеценыя лёсы Беларусі і Расіі. Негледзячы на тое, што людзі лапцёў ужо не носяць, цікаўнасць да спосабу іх вырабу існуе і сёння, і сведчаннем гэтаму стала вялікая колькасць жадаючых наведаць майстар-клас па стварэнні гэтага старажытнага тыпу абутка, арганізаваны Новасібірскім цэнтрам беларускай культуры. Людміла Ізмайлава, вопытны майстар і педагог, уладальніца шматлікіх дыпломаў і ганаровых грамат, з радасцю згадзілася падзяліцца сакрэтамі пляцення лапцей з удзельнікамі майстар-класа, на які з’ехаліся аматары народнай творчасці з усёй Новасібірскай вобласці. Сплесці лапці – справа няпростая і вельмі руплівая, але, дзякуючы Людміле Мікалаеўне, удзельнікі не толькі пазнаёміліся з тэхнікай пляцення, але і забралі з сабой на памяць тыя вырабы, што самі паспрабавалі сплесці.

Прадстаўнікі ўстаноў культуры на чале з Міністарм культуры Навасібірскай вобласці Рашэтнікавым І. М. падчас візіту ў Беларусь

Будзь творчым! Захоўвай! Стварай! Імкніся! Мар! Дзейнічай! Перамагай! Менавіта пад такім дэвізам 2 сакавіка адбыўся ХІІІ Міжрэгіянальны конкурс беларускай творчасці “Ад Палесся да Сібіры нясіце, буслы, вясну!”, арганізаваны нашым Цэнтрам.

Як ужо згадвалася, у склад журы ўвайшоў госць з Беларусі – Аляксандр Валодчанка – старэйшы выкладчык кафедры беларускай народна-песеннай творчасці Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, які напярэдані правёў двухдзённы семінар-практыкум для кіраўнікоў творчых калектываў. У першай частцы семінара, якая праходзіла ў нашым Цэнтры, Аляксандр Юр’евіч пазнаёміў удзельнікаў са сваёй прафесійнай дзейнасцю, распавядаў пра працу са студэнтамі, а таксама падзяліўся метадычнымі матэрыяламі з гасцямі (большасць з іх – мастацкія кіраўнікі). Другая частка семінара прайшла ў Новасібірскім каледжы культуры і мастацтваў і была ў большай ступені арыентаваная на практыку. Студэнтам быў прадэманстраваны майстар-клас па працы са спеўным калектывам. Больш за тое, Аляксандр Валодчанка як дасведчаны выканаўца народных песень падзяліўся са студэнтамі прафесійнымі сакрэтамі, якія, несумненна, будуць ім карысныя ў далейшай творчай дзейнасці. Па заканчэнні семінара-практыкума кожны ўдзельнік атрымаў сертыфікат.

Саветнік Пасольства Рэспублікі Беларусь у Навасібірску -  Гасюк А.В. і члены журы конкурса (А. Валодчанка - другі злева)

Насуперак распаўсюджанаму меркаванню аб тым, што лічба “13” нешчаслівая, конкурс, несумненна, прайшоў “на ўра”. І той факт, што на працягу 13 гадоў беларуская творчасць жыве на Сібірскай зямлі – яскравае таму пацвярджэнне, згадзіцеся? Яна жыве дзякуючы людзям, для якіх культура, здавалася б, такой далёкай Беларусі, усё ж блізкая духоўна. За гэты час выгадавалася ўжо цэлае пакаленне. Тыя ўдзельнікі, якія 13 гадоў таму былі зусім маленькія, цяпер падраслі, і хаця іх рэпертуар змяніўся, ён не стаў ад гэтага менш беларускім.

Сарокіна Аляксандра - удзельніца конкурса

Пошук творчай “музы”, стварэнне вобраза і пастаноўка нумара, шматлікія рэпетыцыі ўдзельнікаў разам з працяглай падрыхтоўкай арганізатараў конкурса зрабіліся своеасаблівым маяком для палескіх буслоў, што нясуць доўгачаканую вясну ў Сібір. Вясна заўсёды атаясамліваецца з пачаткам чагосьці новага, і наш конкурс стаў яркім падцвярджэннем гэтаму. Калі раней ён меў дзіцячы і юнацкі характар, то сёлета ў іспыце маглі браць удзел выканаўцы і творчыя калектывы, старэйшыя за 18 год, што адбілася на колькасці ўдзельнікаў, агульная лічба якіх наблізілася да 400.

Тэатр народнай песні Вясёлка падчас выступлення на конкурсе

Рэгістрацыя пройдзеная, рэпетыцыя на сцэне завершаная, думкі толькі пра выступленне… Можна пачынаць! Удзельнікаў і гасцёў конкурса вітае кіраўнік Цэнтра беларускай культуры Анастасія Дзяменцьева і жадае ім поспехаў. Свята творчасці наведаў і Андрэй Гасюк, дарадца Аддзялення Пасольства Беларусі ў Расіі ў Новасібірску, выказаўшы падзяку за папулярызацыю беларускай культуры ў Сібіры. А мы, у сваю чаргу, хочам падзякаваць яму за неабыякавасць да нашай дзейнасці, бо ён рэгулярна наведвае мерапрыемствах нашага Цэнтра.

У час майстар-класа па пляценню лапцей

Танцавальныя калектывы, адкрыўшы конкурсны прагляд, задалі патрэбны настрой, а “Мітусь” і “Мікітка” закружылі гледачоў у карагодзе беларускіх танцавальных традыцый. А пакуль сцэна была “ва ўладзе” харэаграфічных калектываў, самыя маленькія і нецярпялівыя ўдзельнікі з мікрафонамі ў руках ужо стаялі за кулісамі, чакаючы на свой выхад. Згодна з традыцыяй праслухоўванне праходзіла паводле ўзрастання веку выканаўцаў. Дарослыя, нягледзячы на знешні спакой, хваляваліся не менш за юных талентаў. Але пасля выхаду на сцэну і тыя і тыя поўнасцю аддавалі сябе гледачу.

Удзельнікі ансамбля Сібірскія сябры (Мясцовая мінусінская беларуская нацыянальна-культурная аўтаномія) у час выступлення на конкурсе

Падчас праслухоўвання нумароў у намінацыі “народны вакал” гледачы паслухалі “Зязюлю”, перанесліся ў асеннюю пару з песняй “У месяцы верасні”, пранесліся разам з плынню “Рэчанькі”. А магчымасць вярнуцца ў дзяцінства з “Калыханкай”, убачыць палёт “Сокала” і выправіцца на пошукі “Ружы кветкі” гледачам падарылі выканаўцы песень эстрадных. Варта адзначыць, што ўдзельнікамі конкурса з’яўляліся не толькі выканаўцы і калектывы з Новасібірскай вобласці. Спецыяльнымі гасцямі фестывалю сталі прадстаўнікі Мінусінскай беларускай нацыянальна-культурнай аўтаноміі (г. Мінусінск, Краснаярскі край), якія прывіталі гледачоў “Хлебам і соллю” ў суправаджэнні сапраўднага караваю на традыцыйным беларускім рушніку.

Удзельнікі семінара-практыкума па народнаму вакалу Аляксандра Валодчанка

Усе танцоры і вакалісты, “народнікі” і “эстраднікі”, салісты і калектывы выступалі годна, таму журы конкурса давялося “папацець”, каб абраць найлепшых. А склад журы ў гэтым годзе быў не толькі суперпрафесійны, але і міжнародны. Хочацца выказаць падзяку Вользе Пакусаевай – прэзідэнту вакальнай асацыяцыі музычнага таварыства, выкладчыку эстраднага спеву вышэйшай катэгорыі, заслужанаму працаўніку культуры Новасібірскай вобласці; Паліне Лелюх – салістцы Новасібірскага дзяржаўнага акадэмічнага тэатра оперы і балета, лаурэату міжнародных конкурсаў; Алене Букшынай – балетмайстру дзяржаўнага ансамбля песні і танца “Чалдоны” і, вядома ж, Аляксандру Валодчанку за іх уважлівасць, аб’ектыўнасць і прафесіяналізм.

Удзельніца майстар-класа па пляценню лапцей са сваім вырабам

Цырымонія ўзнагароджання, напэўна, самая прыемная частка любога спаборніцтва, асабліва калі на конкурсе беларускай творчасці дыпломы і кубкі ўручае госць з Беларусі. Адказна і ганарова атрымаць узнагароду з рук носьбіта той культуры, творчасцю якой ты займаешся, часам нават не будучы беларусам паводле нацыянальнасці (часам нават карэнныя беларусы не бываюць так захопленыя сваёй роднай культурай, як людзі з замежжа, якія ніколі там не былі, але маюць устойлівае адчуванне блізкасці народных традыцыяў Беларусі).

Харэаграфічны ансамбль Эдэльвейс падчас выступлення на конкурсе

Палескія буслы адляцяць, але абавязкова вернуцца і прынясуць на сваіх крылах ідэі-зерні, якія пераўтворацца ў цудоўныя дрэвы-праекты і ўкараняцца на Сібірскай зямлі. А ў тым, што яны вернуцца няма сумневу, бо мы будзем іх чакаць!

Таццяна Нялюбіна,
метадыст Новасібірскага цэнтра беларускай культуры