Беларусы Латвіі адзначылі 130-годдзе з Дня нараджэння Змітрака Бядулі

Разам з яўрэйскім таварыствам беларускае культурна-асветніцкае таварыства “Уздым” 21 красавіка адзначылі ўрачыста і з гумарам 130-годдзе з дня нараджэння класіка беларускай літаратуры Змітрака Бядулі.

Гэты “самы” яўрэйскі беларускі пісьменнік Рэспублікі Беларусь. Яўрэйскае таварыства з задавальненнем адгукнулася на нашу прапанову правесці сумеснае мерапрыемства, прысвечанае юбілею. Вядомы мясцовы гісторык і краязнаўца Іосіф Рачко падрыхтаваў  і расказаў з гумарам  грунтоўны даклад пра жыццё і творчасць Самуіла Плаўніка (псеўданім – Змітрок Бядуля).

Прысутныя з цікавасцю слухалі пра поўныя нягодаў і бедаў  дзіцячыя гады пісьменніка на Лагойшчыне. Хлопчык вучыўся ў пачатковай габрэйскай школе — хедары, у школе рабінаў — ешыбоце. Ведаў іўрыт, ідыш, нямецкую, беларускую, рускую і польскую мовы.

Асабістае знаёмства Змітрака Бядулі з класікамі беларускай літаратуры Янкай Купалам, Якубам Коласам і Максімам Багдановічам натхніла яго пісаць літаратурныя творы на беларускай мове. Пісаў у розных жанрах, для розных узростаў цікава і таленавіта. Амаль адразу выйшаў  у шэрагі вядомых беларускіх пісьменнікаў. Яго творы былі ўключаны ў школьную праграму яшчэ пры жыцці пісьменніка. І зараз не губляюць сваёй  запатрабаванасці. Па яго творах быў зняты фільм і пастаўлена опера.

Пасля дакладу І.Рачко слова ўзялі беларусы.  Але ім было цяжка дадаць нешта грунтоўнае да слоў паважанага Іосіфа. Загучалі мелодыі беларускіх народных песень у выкананні Зінаіды Сіліні. Потым пачалі чытаць творы З.Бядулі., расказваць пра свае ўражанні ад яго творчасці.

Цікава і з захапленнем пра сваё знаёмства ў школе з творамі З.Бядулі расказала педагог, фалькларыст  Галіна Сантоцкая. Чытала вершы З.Бядулі Таццяна Бучэль на беларускай і рускай мовах. У слухачоў была магчымасць параўнаць сугучнасць моў. Беларускі варыянт спадабаўся болей.

Іна Валюшка з інтрыгай пераказала самы вядомы твор для школьнікаў З.Бядулі “Салавей”. Урыўкі з іншых твораў чыталі Тэрэза Паўлава і Станіслаў Валодзька.

Цікавай інфармацыяй пра пісьменніка падзяліўся консул Рэспублікі Беларусь у Даўгаўпілсе Дзмітрый Канстанцінаў.  Падараваў таварыству “Уздым”  выдатную копію даваенага здымка Змітрака Бядулі.

Актуальнасць твораў З.Бядулі паказалі ў невялікім гумарыстычным выступленні Лявоніха (Галіна Сантоцкая) і Сымоніха (Людміла Сінякова), вядучая (Валянціна Ліпінская). Адносіны вясковых “добрых” суседак  не губляюць свайго імпэту і праз стагоддзі, падкрэсленыя выдатным выступленнем  самабытных артыстаў таварыства. Гледачы з задавальненнем апладзіравалі.

Ад таварыства “Уздым”  І. Рачко атрымаў у падарунак вялікі слоўнік руска-яўрэйскай мовы, які Іосіф абяцаў у бліжэйшы час вывучыць дасканала. У адказ мы атрымалі мацу і цікавыя дзіцячыя цацкі “дрэйдлы” .

Пасля члены таварыства “Уздым” знаёміліся з яўрэйскім домам, частаваліся мацой і цукеркамі з чаем, абмяркоўвалі магчымасць наступных сумесных мерапрыемстваў.

Мікола Паўловіч, гісторык-краязнаўца, сябра таварыства “Уздым”